کما، همچنین به عنوان «انحراف کماتیک» شناخته میشود، نوعی انحراف نوری است که منجر به ایجاد نقاط خارج از محور نور به شکل دنباله دار میشود. همانطور که پرتوهای نور از لبههای قاب از قسمتهای مختلف یک سطح کروی عبور میکنند، از نظر بزرگنمایی متفاوت هستند و یک سری اشکال دایرهای نامتقارن با اندازههای فزاینده ایجاد میکنند. آنها با هم یک شکل مخروط مانند را تشکیل میدهند که در زیر مشاهده میشود:
لنزهایی که کمای شدید نشان میدهند میتوانند نقاط روشن و تیز نور را در مرکز کادر نشان دهند که به طور قابل توجهی به سمت لبههای کادر تار میشوند. این را میتوان در هنگام عکاسی از آسمان شب به وضوح مشاهده کرد، با ستارههایی که مانند نقطه در مرکز ظاهر میشوند، اما شکل یک دنباله دار را در گوشهها به خود میگیرند:
انحراف کماتیک میتواند هم مثبت و هم منفی باشد، بسته به اینکه از محور نوری دور شود یا به سمت آن.
کما در لنزها
کما یک مشکل نسبتا رایج در تلسکوپها، میکروسکوپها و لنزهای عکاسی است و اغلب در دیافراگم لنزهای باز بیشتر قابل مشاهده است. برخلاف انحراف رنگی، کما به یک تصویر برای همیشه آسیب میزند و نمیتوان آن را از طریق نرمافزار پسپردازش برطرف کرد. بنابراین مهم است که لنزهایی را انتخاب کنید که به درستی طراحی شدهاند تا حداقل کما را نشان دهند.
همچنین بسیار مهم است که لنزها را آزمایش کنید و مطمئن شوید که آنها غیرمرکز نیستند. تمرکززدایی لنز میتواند منجر به سطوح بارزتر انحرافات در تصاویر، از جمله کما شود.
اگرچه برخی از لنزها دارای انحراف کماتیک هستند، اکثر لنزهای عکاسی مدرن بیشتر از اشکال دیگر انحراف مانند آستیگماتیسم یا ترکیبی از انحرافات مختلف رنج میبرند. در نتیجه، بسیاری از عکاسان به اشتباه تمام اشکال غیر دایرهای در لبههای کادر را بهعنوان نتیجه مدیریت ضعیف «کما» توسط لنز برچسبگذاری میکنند. در واقعیت، کما در لنزهای مدرن تا حدودی نادر است، زیرا بسیاری از آنها با عناصر اصلاحی برای کاهش کما طراحی شدهاند.
بیراهش تاری نامتقارن یا آستیگماتیسم یکی از نواقص سامانههای اپتیکی است که در آن پرتوهای نشر یافته در دو صفحه عمود بر هم، نقاط کانونی متفاوتی را تجربه میکنند.
عملکرد کما لنز هنگام عکس گرفتن از آسمان شب اهمیت فزایندهای پیدا میکند. از آنجایی که همه ستارگان در صورت فوکوس مناسب، نقاط نورانی کوچکی هستند، میتوان آنها را به صورت مخروط / دنبالهدار به سمت لبههای کادر نمایش داد، بهویژه در دیافراگمهای باز مانند f/۱٫۴ یا f/۲٫۸.
چگونه کما را کاهش دهیم
به غیر از تغییر لنز به لنز با ویژگیهای عملکرد کما بهتر، تنها کاری که میتوان در میدان برای کاهش کما انجام داد این است که لنز را تا یک دیافراگم کوچکتر متوقف کنید. متوقف کردن لنز به تیغههای دیافراگم اجازه میدهد تا پرتوهای نوری را که از لبههای بیرونی لنزهای کروی میآیند، مسدود کنند، که اساساً انحراف کماتیک را کاهش میدهد.
به عنوان مثال، اگر یک لنز اغما شدید را در f/۱٫۴ نشان دهد، متوقف کردن لنز تا چیزی مانند f/۲٫۰ یا f/۲٫۸ میتواند عملکرد کما آن را به طرز چشمگیری بهبود بخشد. این ممکن است همیشه در این زمینه عملی نباشد، زیرا زمان نوردهی را نیز افزایش میدهد (برای عکاسی نجومی ایده آل نیست)، اما کار میکند.
اگر علاقه مند به خواندن بیشتر هستید، در زیر لیستی از مقالاتی در مورد انواع دیگر انحرافات و مسائلی که قبلاً در وبلاگ درهمی منتشر کرده بودیم آورده شده است: